دادخواست چیست و چگونه تنظیم می شود؟

دادخواست چیست و چگونه تنظیم می شود؟ در این مطلب از سایت حقوق گستر به بررسی موضوع دادخواست و شرایط تنظیم آن پرداخته شده است. دادخواست به معناي دادخواهي کردن، عدالت طلبيدن و عرض حال آمده است و شخصي که دادخواهي مي کند (خواهان يا مدعي)، طرف خود را به دادرسي فرا مي خواند (خوانده يا مدعي عليه) تا با حضور نزد قاضي ادعاي خود را به قضاوت شخص عادل بسپارد. لازم به ذکر است که خوانده نيز گاهي ممکن است مدعي واقع شود.
با اين وصف که ادعا بدون دليل پذيرفته نمي شود لذا مدعي ناگزير به اثبات ادعاي خود از طريق تمسک و توسل به دليل است.
به گزارش ميزان، شرط رسيدگي در دادگاه تقديم دادخواست است، البته مواردي هم به حکم قانون وجود دارد که دادگاه بدون تقديم دادخواست از ناحيه مدعي و به صرف درخواست وي مکلف به رسيدگي است. اين در حالي است که رويه قضايي تقديم دادخواست را ضروري مي داند. برگ دادخواست که سندي عادي است، بايد به تعداد خواندگان به علاوه يک نسخه باشد، بنابراين اگر ۸ خواهان و ۷ خوانده داشته باشيم، مجموع اوراق دادخواست بايد ۸ برگ باشد.

چه اشخاصي مي توانند دادخواست تقديم کنند

دادخواست علاوه بر ايجاد تکليف براي دادگاه مبني بر رسيدگي و تصميم گيري نسبت به آن، خوانده را نيز ملزم به پاسخگويي به آن مي کند، بنابراين هر شخصي نمي تواند دادخواست بدهد. در رابطه با سن اقامه دعوا در ايران بايد بگوييم که قانونگذار همچون سن ازدواج يا سن بلوغ که صراحتاً بدان ها اشاره کرده، در اين رابطه مقرره اي وضع نکرده است اما به طور کلي مي توان اينطور بيان کرد که: اشخاص سفيه که توانايي اداره امور مالي خود را ندارند، در امور غير مالي خود همچون طلاق، مي توانند دعوا مطرح کنند يا از خود دفاع کنند و ساير اشخاص در صورتي که عاقل بوده (يعني مجنون و محجور نباشند) و بالغ باشند (به بلوغ رسيده باشند) مي توانند اقامه دعوا کنند. همچنين تقديم دادخواست توسط اشخاصي مانند وکيل، ولي، وصي، ورثه، قيم و مدير تصفيه… نيز ممکن خواهد بود.

شرايط شکلي دادخواست

نخستين شرط از شرايط شکلي دادخواست، زبان آن است که بايد به زبان فارسي باشد، بنابراين اگر يک فرد لر يا کرد يا ترک تصميم به تقديم داخواست گرفت نمي تواند دادخواست را مطابق زبان محلي خود تنظيم کند. (دادخواستي که به زباني غير از فارسي نوشته شود اصلا دادخواست محسوب نمي شود.) مدعي بايد ادعاي خود را بر روي برگه هاي چاپي مخصوص بنويسد. (اين در حالي است که شکايت کيفري را مي توان حتي به صورت شفاهي يا بر روي ورقه معمولي نيز مطرح کرد.) بايد در دادخواست نام، نام خانوادگي و اقامتگاه (محل زندگي يا کار) خواهان مشخص باشد، در غير اين صورت دادخواست وي رد مي شود. اگر دادخواست توسط وکيل تقديم شده باشد، مشخصات وکيل نيز بايد درج شود. در صورتي که خواهان يا خوانده شخص حقوقي باشد، در دادخواست نام و اقامتگاه شخص حقوقي بر اساس آدرس موجود در اداره ثبت شرکت ها نوشته خواهد شد.
از مواردي که بايد در تنظيم دادخواست به آن توجه کرد، ذکر نام، نام خانوادگي و اقامتگاه (محل زندگي يا کار) خوانده است. (البته مشخص نبودن اقامتگاه خوانده، مانع رسيدگي دادگاه نمي شود، در اين حالت دادخواست براي ابلاغ به خوانده در روزنامه آگهي مي شود.)
مهمترين رکن تنظيم دادخواست، تعيين خواسته است. خواهان بايد خواسته خود از دادگاه را به طور صريح و دقيق مشخص کند. (اگر خواسته در دادخواست مشخص نبود، دادخواست توقيف مي شود و با ارسال اخطار رفع نقص از خواهان خواسته مي شود که خواسته خود را مشخص کند، در غيراين صورت دادخواست رد مي شود و هزينه هاي پرداختي توسط خواهان بلاثر بوده و وي مکلف به پرداخت مجدد هزينه هاي مربوطه است.
ذکر چند خواسته ضمن يک دادخواست ممکن است اما دادگاه زماني به تمامي خواسته ها يکجا رسيدگي مي کند که آن خواسته ها با يکديگر داراي ارتباط کامل باشند (البته مشروط به داشتن صلاحيت) در غير اين صورت، آنها را از يکديگر تفکيک کرده و به هر يک جداگانه رسيدگي مي کند. بر عکس خواسته که تعيين آن در همه دعاوي الزامي بود، تعيين (تقويم) بهاي خواسته (ارزش ريالي خواسته) فقط در دعاوي مالي (دعاوي که موضوع آن هميشه مال است) الزامي است. به طور مثال در دعواي مطالبه يکصد ميليون تومان وجه نقد تقويم بهاي خواسته منتفي است، زيرا بهاي خواسته همان است که در دادخواست نوشته شده است، در ساير دعاوي مالي بهاي خواسته همان مبلغي است که خواهان معين مي کند.
تعيين کردن بهاي خواسته يا همان ارزش ريالي خواسته، از نظر ميزان هزينه دادرسي که خواهان بايد بپردازد، قابليت اعتراض به راي و مشخص کردن صلاحيت مراجع رسيدگي و تعيين هزينه هاي اجرايي موثر است.

دادخواست چیست و چگونه تنظیم می شود؟