طلاق توافقی چیست و چگونه انجام می شود؟ در قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 علاوه بر طلاق به اراده زوج یا به درخواست زوجه که در قانون مدنی مقرر شده است، طلاق دیگری با عنوان طلاق توافقی پذیرفته شده است. به موجب ماده 25 این قانون: «درصورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. در این موارد طرفین می توانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مراکز مذکور مطرح کنند. در صورت عـدم انصراف متقاضی از طلاق، مرکز مشاوره خانواده موضوع را با مشخص کردن موارد توافق جهت اتخاذ تصمیم نهایی به دادگاه منعکس می‌کند».
در طلاق توافقی مداخله مرکز مشاوره لازم است و وظیفه این مرکز سعی در ایجاد سازش بین زوجین می باشد. در این صورت اگر سازش ایجاد شد این مرکز سازش نامه تنظیم و در غیر این صورت نظر کارشناسی خود را در مورد دلایل عدم سازش، با مشخص کردن موارد توافق به صورت مکتوب و مستدل به دادگاه اعلام می کند و تصمیم گیری در این خصوص با دادگاه است.
توصیه می شود مطلب زیر را نیز مطالعه کنید:
طلاق توافقی چیست و چگونه انجام می شود؟ – در طلاق توافقی زن و شوهر می‌بایستی در مورد کلیه مسائل مربوط به مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و زمان و نحوه ملاقات، جهیزیه و اجرت‌المثل و غیره توافق کنند. دادگاه هر توافقی در این موارد را در حکمی که صادر می‌کند درنظر می‌گیرد و آن را در گواهی عدم امکان سازش که یکی از مهم‌ترین مدارک برای طلاق توافقی است ذکر می‌کند.
مطابق ماده 26 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 در موردی که طلاق به صورت توافقی باشد دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام می کند. برای انجام مرحله نهایی یعنی جاری شدن طلاق و ثبت آن، زوجین باید گواهی عدم امکان سازشی را که دادگاه برای آنها صادر کرده است را به دفترخانه رسمی طلاق ارائه کنند. به موجب ماده 34 همین قانون، مدت زمان اعتبار گواهی عدم امکان سازش (یعنی مدت زمانی که طرفین می توانند آن را به دفتر رسمی طلاق ارائه دهند) از زمان ابلاغ رای قطعی یا قطعی شدن رای، سه ماه است. به موجب این ماده: « مدت اعتبار گواهي عدم امکان سازش براي تسليم به دفتر رسمي ازدواج و طلاق سه ماه پس از تاريخ ابلاغ رأي قطعي يا قطعي شدن رأي است. چنانچه گواهي مذکور ظرف اين مهلت تسليم نشود يا طرفي که آن را به دفترخانه رسمي طلاق تسليم کرده است ظرف سه ماه از تاريخ تسليم در دفترخانه حاضر نشود يا مدارک لازم را ارائه نکند، گواهي صادرشده از درجه اعتبار ساقط است.
تبصره ـ هرگـاه گواهي عـدم امکان سازش صادر شده بر اساس توافق زوجين به حکم قانون از درجه اعتبار ساقط شود کليه توافقاتي که گواهي مذکور بر مبناي آن صادر شده است ملغي مي گردد». لذا در صورتی که مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش منقضی شود، زوجین باید مجدد طرح دعوا کنند.
سوال: اگر زوجه برای اجرای صیغه طلاق در دفترخانه حاضر نشوند تکلیف چیست؟
به موجب ماده 35 قانون مذکور: «هرگاه زوج در مهلت مقرر به دفتر رسمي ازدواج و طلاق مراجعه و گواهي عدم امکان سازش را تسليم کند، درصورتي که زوجه ظرف يک هفته در دفترخانه حاضر نشود سردفتر به زوجين اخطار مي کند براي اجراي صيغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند. درصورت عدم حضور زوجه صيغه طلاق جاري و پس از ثبت به وسيله دفترخانه مراتب به اطلاع زوجه مي رسد».
سوال: اگر زوج برای اجرای صیغه طلاق توافقی در دفترخانه حاضر نشود تکلیف چیست؟
به موجب ماده 36 همین قانون: «هرگاه گواهي عدم امکان سازش بنا بر توافق زوجين صادر شده باشد، درصورتي که زوجه بنا بر اعلام دادگاه صادرکننده رأي و يا به موجب سند رسمي در اجراي صيغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد، عدم حضور زوج، مانع اجراي صيغه طلاق و ثبت آن نيست». به عبارتی دیگر در صورتی که زوجه بنابر اعلام دادگاه صادر کننده گواهی عدم امکان سازش یا به موجب سند رسمی در اجرای صیغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد، عدم حضور زوج مانع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن نیست. ولی در صورتی که زوجه فاقد وکالت از سوی زوج جهت اجرای طلاق باشد، نمی توان زوج را مجبور به طلاق نمود و به علاوه دادگاه هم نمی تواند نماینده به دفترخانه معرفی نماید و در این صورت چنین گواهی عدم امکان سازشی با گذشتن مهلت سه ماه از زمان ابلاغ رای قطعی، از درجه اعتبار ساقط می شود.
طلاق توافقی ایرانیان مقیم خارج از کشور
ماده 15 قانون حمایت خانواده مصوب 1391: «هرگاه ایرانیان مقیم خارج از کشور امور و دعاوی خانوادگی خود را در محاکم و مراجع صلاحیتدار محل اقامت خویش مطرح کنند احکام این محاکم یا مراجع در ایران اجرا نمی شود مگر آنکه دادگاه صلاحیتدار ایرانی این احکام را بررسی و حکم تنفیذی صادر کند.
تبصره: ثبت طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور در کنسولگری های جمهوری اسلامی ایران به درخواست کتبی زوجین یا زوج با ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق توسط اشخاص صلاحیتدار که با پیشنهاد وزارت امور خارجه و تصویب رئیس قوه قضائیه به کنسولگری ها معرفی می شوند امکانپذیر است. ثبت طلاق رجعی منوط به انقضای عده است.
در طلاق بائن نیز زوجه می تواند طلاق خود را با درخواست کتبی و ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق توسط اشخاص صلاحیتدار فوق در کنسولگری ثبت نماید. در مواردی که طلاق به درخواست زوج ثبت میگردد زوجه میتواند با رعایت این قانون برای مطالبه حقوق قانونی خود به دادگاههای ایران مراجعه نماید».
ماده 14 قانون حمایت از خانواده در خصوص مرجع صالح جهت صدور حکم طلاق توافقی ایرانیان مقیم خارج از کشور مقرر نموده است: «هرگاه يکي از زوجين مقيم خارج از کشور باشد، دادگاه محل اقامت طرفي که در ايران اقامت دارد براي رسيدگي صالح است. اگر زوجين مقيم خارج از کشور باشند ولي يکي از آنان در ايران سکونت موقت داشته باشد، دادگاه محل سکونت فرد ساکن در ايران و اگر هر دو در ايران سکونت موقت داشته باشند، دادگاه محل سکونت موقت زوجه براي رسيدگي صالح است. هرگاه هيچ يک از زوجين در ايران سکونت نداشته باشند، دادگاه شهرستان تهران صلاحيت رسيدگي را دارد، مگر آنکه زوجين براي اقامه دعوي در محل ديگر توافق کنند».
