اخذ تامین از اتباع بیگانه – در این مطلب از سایت حقوق گستر به بررسی موضوع تامین اتباع بیگانه پرداخته شده است. تامین دعوای اتباع بیگانه تاسیسی غیر از نهاد تامین دعوای واهی می باشد و قانونگذار مقررات نسبتاً مفصلی را ذیل مواد 144 الی 148 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 به آن اختصاص داده است.
استفاده از نظام قضایی یک کشور توسط بیگانگان امتیازی است که برای ایشان مقرر شده است. در عین حال شخص خارجی به عنوان خواهان، در صورتی که در دعوای مطروحه با رای قطعی شکست بخورد، می تواند به راحتی ایران را ترک کرده و به کشور خود بازگردد. این شخص امکان داد هیچ مالی در ایران نداشته باشد. در این صورت عملاً خوانده ایرانی اگر هزینه دادرسی یا حق الوکاله وکیل یا حق الزحمه کارشناسی پرداخت کرده باشد، نمی تواند آن را حتی در صورت صدور حکم دادگاه از خواهان خارجی (محکوم علیه دعوای خسارات دادرسی) وصول نماید. به همین دلیل ماده 144 قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی کرده که «اتباع دولت های خارج، چه خواهان اصلی باشند و یا به عنوان شخص ثالث وارد دعوا گردند، بنا به درخواست طرف دعوا، برای تادیه خسارتی که ممکن است بابت هزینه دادرسی و حق الوکاله به آن محکوم گردند باید تامین مناسب بسپارند».
ایراد تامین دعوای اتباع بیگانه، ایرادی غیر آمره است. از این رو وفق ماده 89 و قسمت آخر ماده 144 قانون مذکور، خوانده ایرانی باید این ایراد را تا پایان جلسه اول رسیدگی به دعوای اصلی مطرح سازد. به تصریح قسمت آخر ماده 144 قانون آیین دادرسی مدنی «درخواست اخذ تامین فقط از خوانده تبعه ایران و تا پایان جلسه اول دادرسی پذیرفته می شود». البته «هرگاه در اثنای دادرسی، تابعیت خارجی خواهان یا تجدیدنظرخواه کشف شود و یا تابعیت ایران از او سلب و یا سبب معافیت از تامین از او زایل گردد، خوانده یا تجدیدنظرخوانده ایرانی می تواند درخواست تامین نماید» (ماده 146 قانون مذکور).
لازم به ذکر است امکان درخواست تامین دعوای اتباع بیگانه علاوه بر مقطع بدوی در مقطع تجدیدنظر و فرجام نیز وجود دارد. به قرینه ماده 146 قانون مذکور هرگاه رای قابل تجدیدنظر یا قابل فرجام به زیان خواهان خارجی صادر شده و وی درخواست تجدیدنظر یا فرجام نماید و یکی از موارد استثنایی مذکور در ماده 145 وجود نداشته باشد، تجدیدنظرخوانده یا فرجام خوانده ایرانی می تواند ایراد تامین دعوای اتباع بیگانه را مطرح سازد. با توجه به اینکه در دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور اغلب جلسه ای تشکیل نمی شود، بهتر است این ایراد ظرف مهلت تبادل لوایح ده روزه مقطع تجدیدنظر یا بیست روزه مقطع فرجام طرح گردد.
مهلت تعیین شده توسط دادگاه برای سپردن تامین، از جمله مواعد قضایی بوده و اگر خواهان خارجی در آن مهلت نتواند تامین بسپارد، این مهلت به درخواست خواهان خارجی، در صورت صلاحدید دادگاه، تنها برای یک بار قابل تمدید است (ماده 500). به هرحال اگر خواهان خارجی نتواند در مهلتی که دادگاه تعیین کرده، تامین بسپارد، در دادگاه بدوی به درخواست خوانده و در مرحله تجدیدنظر به درخواست تجدیدنظر خوانده قرار رد دادخواست خواهان خارجی صادر می شود (ماده 147 قانون مذکور).
