در چه مواردی قیم موقت انتخاب می شود؟ در این مطلب از سایت حقوق گستر به بیان موارد نصب قیم موقت پرداخته شده است. قیم به کسی گفته می شود که از طرف دادگاه برای سرپرستی محجور و نگاهداری اموال او در مواردی که ولی خاص (پدر و جد پدری و وصی) نداشته باشد، منصوب می گردد. در خصوص نصب قیم موقت مواردی در قوانین پیش بینی شده که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.
1- مطابق ماده 1250 قانون مدنی: «هرگاه قیم در امور مربوط به اموال مولی علیه یا نسبت به شخص مولی علیه مرتکب جرمی شود و مورد تعقیب مدعی العموم واقع شود دادگاه به تقاضای دادستان موقتاً قیم دیگری (قیم موقت) را برای اداره اموال مولی علیه معین خواهد کرد». با تعیین قیم موقت، در واقع سمت قیم دائم معلق می ماند تا نتیجه رسیدگی کیفری معلوم شود. اگر تعقیب به نتیجه برسد و سببی که موجب عزل قیم است احراز شود؛ دادگاه به گونه ای قاطع، قیم را عزل می کند و هرگاه اتهام به اثبات نرسد یا از مواردی نباشد که سبب عزل قیم می شود، دادگاه دوباره سرپرستی محجور و اداره اموال را به او می سپارد.
2- در چه مواردی قیم موقت انتخاب می شود؟ مطابق ماده 1228 قانون مدنی: «در خارج ایران کنسول ایران یا جانشین وی می تواند نسبت به ایرانیانی که باید مطابق ماده 1218 برای آنها قیم نصب شود و در حوزه ماموریت او ساکن یا مقیم اند، موقتاً نصب قیم کند و باید تا ده روز پس از نصب قیم مدارک عمل خود را به وسیله وزارت امور خارجه به وزارت دادگستری بفرستد. نصب قیم مزبور وقتی قطعی می گردد که دادگاه مدنی خاص تهران {در حال حاضر دادگاه خانواده تهران} تصمیم کنسول یا جانشین او را تنفیذ نماید». این ماده شامل ایرانیانی می شود که در خارج از ایران اقامت یا سکونت دارند و چون به دادگاه صالح دسترسی ندارند، تاخیر در نصب قیم، دارایی آنان را در معرض تفریط قرار می دهد.
3- مطابق ماده 99 قانون امور حِسبی: «قیم از تصمیم دادگاه راجع به عزل خود و دادستان از رد درخواست عزل قیم می تواند تجدیدنظرخواهی نماید و مادامی که تکلیف قطعی معین نشده، امور صغیر به وسیله دادستان یا قیمی که موقتاً برای محجور معین می شود، انجام خواهد شد».
4- تعیین قیم موقت در دعاوی کیفری (ماده 70 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392): در مواردی که تعقیب کیفری، منوط به شکایت شاکی و بزه دیده محجور است و ولی یا قیم نداشته یا به آنان دسترسی ندارد و نصب قیم نیز موجب فوت وقت یا توجه ضرر به محجور شود، تا حضور و مداخله ولی یا قیم یا نصب قیم و همچنین در صورتی که ولی یا قیم، خود مرتکب جرم شده یا مداخله در آن داشته باشند، دادستان شخصی را به عنوان قیم موقت تعیین و یا خود امر کیفری را تعقیب می کند و اقدامات ضروری را برای حفظ و جمع آوری ادله جرم و جلوگیری از فرار متهم به عمل می آورد. این حکم در مواردی که بزه دیده، ولی یا قیم او به علل بیهوشی قادر به شکایت نباشد نیز جاری است.
نمونه رای دادگاه در خصوص نصب قیم موقت
«رای دادگاه»
دادگاه با احراز عدم مانع قانونی با پیشنهاد یاد شده موافقت می نماید و به استناد ماده 99 قانون امور حسبی و ماده 1250 قانون مدنی آقای/خانم…. به سمت قیم موقت محجور… منصوب می گردد. رای صادر شده وفق مقررات قابل تجدیدنظر است.
