در نوشتن دادخواست باید به چه نکاتی توجه کنیم؟ میزان مطالعه و بررسی برای طرح دعاوی گوناگون متفاوت است. به عنوان یک اصل باید گفت که طرح دعوا حتی در مورد ساده ترین مسئله باید با مطالعه و بررسی باشد و اتکا به محفوظات و دانسته های قبلی به هیچ وجه درست نیست. بنابراین برای تهیه دادخواست و طرح دعوی باید به شرح زیر عمل شود:
بررسی کلیات نگارش دادخواست
1- بررسی موضوع در قوانین اصلی موجود: مثلا قانون مدنی یا قانون تجارت.
2- بررسی موضوع در قوانین مرتبط: مثلا اگر موضوع مربوط به چاه یا آب و حقّ آبه باشد حتما باید علاوه بر قانون مدنی، قانون تقسیم عادلانه آب و کلیه قوانین مربوط به قنوات و نهرها و غیره دیده شود. توجه داشته باشید پس از طرح دعوا این احتمال زیاد است که طرف دعوا یا وکیل او در مقام دفاع این بررسی را انجام دهند و شما را غافلگیر کنند.
3- جستجوی موضوع در قوانین غیرمرتبط: در سیستم قانونگذاری و قضایی، برخی و شاید بسیاری از قوانین در جابی که «نباید» می آیند.
4- بررسی موضوع در آرای وحدت رویه و آرای اصراری دیوان عالی کشور و نظریه های مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه.
5- بررسی موضوع در دکترین های حقوقی.
6- بررسی موضوع در فقه.
7- بررسی نظرها و عقاید دادگاه های بدوی و تجدیدنظر در خصوص مورد.
توجه داشته باشید که این تحقیقات به این منظور نیست که نتایج حاصله کلا در متن دادخواست بیاید. بلکه هدف این است که دادخواست با در نظر گرفتن همه احتمالات و با پاسخ پیشاپیش به کلیه سوالات و شبهات مقدر تنظیم و در عین حال مدافعات احتمالی طرف هم که خارج از این موارد نخواهد بود پیش بینی و پاسخ آن آماده شود.
بررسی جزئیات نگارش دادخواست
در نوشتن دادخواست باید به چه نکاتی توجه کنیم؟ آنچه گفته شد بررسی های کلی و ماهوی را شامل می شد. اینک به مسائل جزیی تر که عمدتا شکلی است اشاره می شود:
1- احراز ذینفع بودن موکل (خواهان). البته این بررسی باید در موقع پذیرش دعوا صورت گرفته باشد.
2- تعیین قطعی دادگاه صالح. مثلا اینکه دادگاه باید در محل اقامت خوانده طرح شود یا محل وقوع مال غیرمنقول و غیره.
3- آیا خواهان به تنهایی می تواند طرح دعوی کند؟ برای مثال کسی که خود وارث و وکیل وارث دیگر است برای تخلیه ملک موروثی مراجعه کرده است. وقتی این سوال را مطرح و مدارک را مجدداً بررسی می کنید متوجه می شود به موجب گواهی حصر وراثت متوفی همسری داشته که مادر موکل و سایر وراث نیست و به موکل هم وکالتی نداده اما به هر حال نسبت به ثمن اعیانی حقی دارد و هرچند حق او نسبت به قیمت است اما چون هنوز اخراج و ایفا نشده ناچار باید او هم خواهان قرار گیرد و بنابراین مسئله وکالت ندادن او به سایر وراث باید حل شود.
4- آیا خوانده یک نفر یا یک شخص است؟ به عنوان اصل کلی به یاد داشته باشید: آنجا که در خوانده قرار دادن یا ندادن کسی یا شخصی تردید کردید حتما او را خوانده قرار دهید. زیرا اگر در این مورد اشتباه کرده باشید نتیجه اش صرفاً صدور یک قرار عدم توجه دعوا است. اما اگر کسی را که باید خوانده باشد،خوانده قرار ندهید،نتیجه احتمالا صدور قرار عدم استماع دعوی به نحو مطروح خواهد بود.
بیشتر بدانید:
5- وکالت نامه از جهت انطباق موضوع وکالت با موضوع و خواسته دعوا و حدود اختیارات وکیل درست است؟ موارد زاید و اضافی در آن وجود ندارد؟ تمبر مالیاتی آن با توجه به خواسته چقدر باید باشد؟ در مورد اشخاص حقوقی آیا فرد یا افرادی که وکالت داده اند به موجب اساسنامه و آخرین دلیل مدیریت این حق را داشته اند؟
6- خواسته دقیقا چه باید باشد؟ آیا مالی است یا غیرمالی؟ هزینه دادرسی که باید از موکل مطالبه شود دقیقا چقدر است؟
7- در مورد دلایل و منضمات دادخواست دقت شود:
الف: آیا اصول مدارکی که مورد استناد است کلا در اختیار موکل هست یا خیر؟ اگر نیست کجاست؟ آیا باید برای اخذ تصویر مصدق از دادگاه تقاضای صدور گواهی شود؟ خطاب به کدام اداره یا مرجع؟ اگر تصویر غیرمصدق موجود است ولی از اصل خبری نیست چه می توان کرد؟
ب: آیا به ترجمه اسناد نیاز است؟ اگر هست توجه شود که مطابقت تصویر با اصل را هم باید مترجم انجام دهد.
پ: آیا استناد به شهادت شهود لازم است؟ اگر هست مشخصات و نشانی شهود چیست؟ توجه کنید از موکل باید خواسته شود اگر مثلا برای اثبات امری دو شاهد لازم است، استشهادیه ای با امضای حداقل پنج یا شش نفر بیاورد که در آنها نشانی شهود هم تصریح شده باشد. فراموش نکنید که فقط شهادت همین افراد استماع خواهد شد. تعداد زیاد به منظور احتیاط و گرفتار نشدن در روز موعد به علت غیبت شهود است.
ت: آیا باید به اسناد موجود در ادارات دولتی،بانک ها و غیره استناد کرد؟ اگر جواب مثبت است کدام اسناد و در کجا؟
ث: آیا طرف بازرگان تلقی می شود؟ اگر آری آیا استناد به دفاتر او لازم و مفید و مقرون به مصلحت است؟
ج: آیا نشانی خوانده دقیق و کامل است؟
بسیار عالی و نکات خوب و لازمی اشاره گردیده
موفق باشید