آیا زن ایرانی می تواند با مرد خارجی ازدواج کند؟ مطابق ماده 1060 قانون مدنی: «ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجه در مواردی هم که مانع قانونی ندارد موکول به اجازه مخصوص از طرف دولت است». این ماده جنبه فقهی ندارد بلکه از نظامات مملکتی است و منظور از مواردی که منع قانونی ندارد، محتوای ماده 1059 همین قانون است. یعنی در درجه نخست، مرد خارجی باید مسلمان باشد و سپس از دولت اجازه مخصوص کسب نماید تا بتواند با زن مسلمان ایرانی ازدواج کند. لازم به ذکر است که در فرض فقد موانع شرعی، چنانچه مرد مسلمانی که تبعه خارج باشد با زن مسلمان ایرانی بدون کسب اجازه مخصوص مذکور در ماده فوق ازدواج نماید، بی تردید ازدواج صحیح و آثار شرعی نکاح بر آن مترتب است.
سوال: در صورتی که این ازدواج بدون اجازه مخصوص از طرف دولت انجام شود چه ضمانت اجرایی دارد؟ در پاسخ به این سوال برخی معتقدند که دادگاه ها نمی توانند نکاح مزبور را تنفیذ کنند. به نظر می رسد که با توجه به صحت شرعی نکاح، دادگاه پس از رسیدگی و احراز صحت عقد، نمی تواند از صدور حکم تنفیذ خودداری کند. تنها ضمانت اجرا در وضع فعلی برای ماده 1060 قانون مدنی، عدم ثبت در دفاتر رسمی ازدواج است که این امر نیاز به حکم دادگاه دارد. در همین رابطه ماده 49 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 مقرر می دارد: « چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است».
بیشتر بخوانید:
با چه افرادی نمی توان ازدواج کرد؟
آیین نامه ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی
آیا زن ایرانی می تواند با مرد خارجی ازدواج کند؟ – هيئت وزيران در جلسه مورخ 6/7/45 بنا به پيشنها شماره 5735/ش15-27/5/45 وزارت كشور در اجراي ماده 1060 قانون مدني و ماده 17 قانون ازدواج مصوب سال 1316 آئين نامه زناشویي بانوان ايراني با اتباع بيگانه غيرايراني را بشرح زير تصويب نمودند:
ماده 1: به وزارت كشور اجازه داده مي شود پروانه اجازه زناشویي بانوان ايراني را با اتباع بيگانه با رعايت مقررات اين آئين نامه صادر نمايد.
ماده 2: براي صدور پروانه فوق متقاضيان بايد مدارك زير را تهيه و تسليم دارند:
1- درخواست نامه مرد و زن مبني بر تقاضاي صدور پروانه اجازه زناشویي طبق نمونه وزارت كشور.
2- گواهينامه از مرجع رسمي كشور متبوع مرد مبني بر بلامانع بودن ازدواج با زن ايراني و به رسميت شناختن ازدواج در كشور متبوع خود. در صورتي كه تهيه گواهينامه مذكور براي متقاضي امكان پذير نباشد وزارت كشور مي تواند بدون دريافت مدارك فوق در صورت رضايت زن پروانه زناشویي را صادر نمايد.
3- در صورتي كه مرد غير مسلمان و زن مسلمان باشد گواهي يا استشهاد تشرف مرد به دين مبين اسلام.
ماده 3: وزارت كشور در صورت تقاضاي زن علاوه بر مدارك مذكور در ماده 2 مدارك زير را نيز از مرد بيگانه مطالبه خواهد نمود.
1- گواهينامه مبني بر اينكه مرد مجرد است يا متاهل از مرجع رسمي محلي يا ماموران سياسي و كنسولي كشور متبوع مرد
2- گواهي نداشتن پيشينه بد و محكوميت كيفري مرد از مراجع رسمي محلي يا ماموران سياسي و كنسولي كشور متبوع مرد همچنين گواهي عدم سوء پيشينه كيفري از مرجع كشور ايران در صورتي كه مرد بيگانه در ايران اقامت داشته باشد.
3- گواهي از مراجع محلي يا ماموران سياسي و كنسولي كشور متبوع مرد مبني بر وجود استطاعت و مكنت زوج و همچنين تعهدنامه ثبتي از طرف مرد بيگانه مبني بر اينكه متعهد شود هزينه و نفقه زن و اولاد و هرگونه حق ديگري كه زن نسبت به او پيدا كند در صورت بدرفتاري يا ترك و طلاق پرداخت نمايد.
تبصره مصوب 20/4/1349 هيئت وزيران: در مواردي كه وزارت كشور مصلحت بداند براي حسن انجام وظايفي كه طبق مقررات قوانين ايران زوج در قبال زوجه دارد از قبيل حسن رفتار و انفاق در تمام مدت زناشویي و اداره واجبات مالي زوجه و اولاد تحت حضانتش و امثال آن و همچنين در مواردي كه تفريق پيش آيد براي پرداخت هزينه مراجعت همسر مطلقه تا محل سكونت زن در ايران ميتواند تضمين مناسب از شوهر مطالبه نمايد. فرم تعهد نامه و تضميني كه در اين قبيل موارد بايد اخذ شود و چگونگي استفاده از ضمانتنامه را وزارت كشور تهيه خواهد نمود.
ماده 4: وزارت كشور مي تواند به استانداري ها و فرمانداري هاي كل و همچنين با موافقت وزارت امور خارجه به بعضي از نمايندگان سياسي و كنسولي ايران در خارجه اختيار دهد كه طبق مقررات اين آئين نامه پروانه اجازه زناشوئي را مستقيما در محل صادر نموده و مراتب را به ثبت احوال اعلام دارند.
مدارک لازم جهت صدور پروانه زناشویی
1- درخواستنامه تکمیل شده صدور پروانه زناشویی و ثبت ازدواج توسط زوجین.
2- اصل اجازه نامه رسمی ولی قهری دوشیزه. درصورت فوت ولی زوجه، ارائه گواهی فوت ولی الزامی است. چنانچه زوجه دارای سابقه طلاق و یا وفات همسر اول در شناسنامه باشد ارائه اصل طلاق نامه و یا گواهی فوت ضروری می باشد.
3- اصل شناسنامه معتبر و عکس دار زوجه ایرانی.
4- اصل گواهی تولد مرد خارجی.
5- اصل گذرنامه معتبر مرد خارجی.
6- اصل گواهی نامه بهداشتی زوجین مبنی بر سلامت کامل و نداشتن هرگونه بیماری واگیردار و مانع از ازدواج شامل ( ایدز، هپاتیت، بیماری های مقاربتی، اعتیاد و تالاسمی).
7- اصل گواهی ازدواج شرعی زوجین متضمن تشرف زوج غیر مسلمان به دین مبین اسلام صادره مراکز اسلامی مورد قبول نمایندگی. (درصورتی که زوجه مسلمان باشد).
8- اصل گواهی ازدواج محلی زوجین صادره مقامات ذی صلاح کشور متوقف فیه.
9- نه قطعه عکس از هریک از زوجین.
10- واریز هزینه صدور پروانه زناشویی و ثبت ازدواج.
