زنا چیست و چه مجازاتی دارد؟

زنا چیست و چه مجازاتی دارد؟ در این مطلب از سایت حقوق گستر به بررسی موضوع زنا و حدود آن مطابق قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 پرداخته شده است. به موجب ماده 221 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392: «زنا عبارت است از جماع مرد و زنی که علقه زوجیت بین آنها نبوده و از موارد وطی به شبهه نیز نباشد.

تبصره 1- جماع با دخول اندام تناسلی مرد به اندازه ختنه گاه در قُبُل یا دُبُر زن محقق می شود.

تبصره 2- هرگاه طرفین یا یکی از آنها نابالغ باشد، زنا محقق است، لکن نابالغ مجازات نمی شود و حسب مورد به اقدامات تامینی و تربیتی مقرر در کتاب اول این قانون محکوم می گردد».

نکات مرتبط با این ماده

1- جماع در اصطلاح قانونی به معنای برقراری رابطه جنسی به گونه ای است که دخول اندام تناسلی مرد به اندازه ختنه گاه در قُبُل یا دُبُر زن محقق شود.

2- علقه زوجیت به معنای وجود عقد نکاح دائم یا موقت میان زن و مرد است.

3- وطی به شبهه به معنای برقراری رابطه جنسی به گمان مشروع بودن به جهت جهل به حکم یا موضوع است.

4- برای تحقق زنا لازم است که فاعل مرد و معفول زن باشد. بنابراین چنانچه هر دو طرف مرد یا هر دو طرف زن باشند، رفتار ارتکابی به ترتیب مشمول عناوین مجرمانه حد لواط و مساحقه می شود. همچنین چنانچه در جنسیت یکی از طرفین تردید وجود داشته باشد و یا اینکه احراز شود طرفین یا یکی از آنها دو جنسی (خنثای مشکل) هستند مشمول حد زنا نخواهند شد.

5- منظور از اقدامات تامینی و تربیتی مندرج در این ماده، موضوع تبصره 2 ماده 88 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می باشد.

6- برای تحقق علقه زوجیت میان مرد و زن، ثبت واقعه نکاح در دفاتر رسمی ازدواج شرط نیست بلکه آنچه مهم است وقوع عقد نکاح (اعم از دائم یا موقت) به صورت صحیح و با رعایت شرایط مقرر قانونی است، حتی اگر ثبت رسمی نشده باشد.

بیشتر بخوانید:

احصان چیست؟

مجازات زنا

با ملاحظه مواد مربوط به حد زنا، مشخص می شود که مجازات زنا پنج نوع شامل: اعدام، رجم، جلد (صد ضربه شلاق)، تراشیدن موی سر و تبعید است که بر مبنای شرایط زانی و زانیه و کیفیت وقوع زنا انتخاب می شود. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 حد زنا در چهار ماده به شرح ذیل بیان نموده است:

1- ماده 224 مقرر می دارد: «حد زنا در موارد زیر اعدام است:

الف- زنا با محارم نَسَبی؛

ب- زنا با زن پدر که موجب اعدام زانی است؛

پ- زنای مرد غیرمسلمان با زن مسلمان که موجب اعدام زانی است؛

ت- زنای به عنف یا اکراه از سوی زانی که موجب اعدام زانی است…».

نکته:

1- محارم نسبی کسانی هستند که خویشاوندی میان آنها ناشی از رابطه خونی بوده و شرع مقدس اسلام ازدواج میان ایشان را به صورت مطلق و ابدی حرام دانسته است.

2- بنابر صراحت بند (الف) این ماده تنها زنای با محارم نسبی مشمول مجازات اعدام است و محارم سببی و نیز محارم رضاعی از شمول حکم مقرر در این ماده مستثنی می باشد.

3- مقصود از «زن پدر» در بند (ب) این ماده زنی غیر از مادر زانی است که حین ارتکاب زنا به واسطه عقد دائم یا موقت با پدر زانی رابطه زوجیت داشته باشد.

4- منظور از غیر مسلمان شخصی است که به دین اسلام (اعم از تشیع و تسنن) ملحق نشده است. بنابراین یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و هر شخصی که پیروان هر آیینی غیر از اسلام باشد، غیرمسلمان محسوب می شوند.

2- ماده 225 بیان می دارد: «حد زنا برای زانی محصن و زانیه محصنه رجم است. در صورت عدم امکان اجرای رجم، با پیشنهاد دادگاه صادر کننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضاییه، چنانچه جرم با بیّنه ثابت شده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر این صورت، موجب صد ضربه شلاق برای هریک می باشد».

نکته:

1- حد رجم از جمله مجازات هایی است که در قرآن کریم به آن اشاره نشده و مستند آن روایات متواتر و اجماع فقها است.

2- به موجب قسمت نخست این ماده چنانچه طرفین زنا یا یکی از آنها دارای شرایط احصان مذکور در ماده 226 باشند، به حد رجم (سنگسار) محکوم خواهند شد.

3- مرجع تشخیص عدم امکان اجرای حدّ رجم، دادگاه صادر کننده حکم قطعی است. آن دادگاه پس از رسیدگی و احراز زنای مستوجب حد رجم، ابتدا نسبت به صدور حکم مبنی بر حد رجم اقدام می نماید و با قطعیت حکم در دیوان عالی کشور، در صورت تشخیص عدم امکان اجرای رجم، پیشنهاد تبدیل را به رئیس قوه قضاییه تقدیم می نماید.

4- منظور از یکصد ضربه شلاق مقرر در ذیل این ماده، شلاق حدی است.

3- به موجب ماده 229: «مردی که همسر دائم دارد، هرگاه قبل از دخول، مرتکب زنا شود، حد وی صد ضربه شلاق، تراشیدن موی سر و تبعید به مدت یک سال قمری است».

نکته:

1- این ماده در مقام بیان حد مردی است که نکاح دائم نموده است، لیکن پیش از جماع با همسر دائمی خود مرتکب زنا می شود.

2- با عنایت به واژه (مردی) که در صدر این ماده ذکر شده است، مجازات مقرر در این ماده فقط ناظر به زانی است و شامل زانیه نمی شود.

3- منظور از تراشیدن موی سر، تراشیدن تمام موی سر است و تراشیدن قسمتی از آن کفایت نمی کند همچنین تراشیدن مخصوص سر است و شامل ریش و ابرو نمی شود.

4- ماده 230 مقرر می دارد: «حد زنا در مواردی که مرتکب غیر محصن باشد، صد ضربه شلاق است».

نکته:

1- مطابق این ماده چنانچه زانی و زانیه مشمول هیچ یک از صور مذکور در ماده 224 نباشند و دارای شرایط احصان مذکور در ماده 225 و همچنین شرایط مذکور در ماده 229 نباشند، حد آنها یکصد ضربه شلاق می باشد.

2- در صورت بروز شبهه در تحقق یا عدم تحقق شرایط احصان، اصل بر عدم تحقق می باشد.