احصان چیست؟ در این مطلب از سایت حقوق گستر به بررسی موضوع احصان و شرایط آن پرداخته شده است.
احصان در لغت در معانی استوار گردانیدن، تحکیم کردن، حصار نهادن، نگاه داشتن، پارسا گردیدن زن، شوی کردن زن و زن خواستن مرد وارد شده است. معنای اصطلاحی احصان نیز دقیقاً با معنای لغوی آن هم سو است. هنگامی که مرد و زنی ازدواج می کنند، دین و ایمان خود را بیش از پیش استوار می گردانند و به واسطه سنت حسنه ازدواج، از گناه و پلیدی باز داشته می شوند و ازدواج از آنها همچون حصاری در مقابل زنا و فجور نگه داری می نماید.
به موجب ماده 226 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392: «احصان در هریک از مرد و زن به نحو زیر محقق می شود:
الف- احصان مرد عبارت است از آن که دارای همسر دائمی و بالغ باشد و در حالی که بالغ و عاقل بوده از طریق قُبُل با وی در حال بلوغ جماع کرده باشد و هر وقت بخواهد امکان جماع از طریق قُبُل را با وی داشته باشد.
ب- احصان زن عبارت است از آن که دارای همسر دائمی و بالغ باشد و در حالی که بالغ و عاقل بوده، با او از طریق قُبُل جماع کرده باشد و امکان جماع از طریق قُبُل را با شوهر داشته باشد».
واژه «احصان» در کتاب حدود قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در سه فصل به کار رفته است:
1- در فصل زنا (ماده 225)؛
2- در فصل لواط (ماده 234)؛
3- در فصل قذف (ماده 251).
معنای احصان در زنا و لواط با معنای احصان در قذف کاملا متفاوت است.
بیشتر بخوانید:
مطابق بند (الف) ماده 226 قانون مذکور، احصان مشروط به پنج قید به شرح ذیل است:
1- داشتن همسر دائمی: بنابراین چنانچه مرد فقط همسر موقت داشته باشد و یا مجرد باشد، مشمول حد رجم نمی شود. برای تحقق این شرط ضرورتی به ثبت رسمی نکاح دائم نیست و کافی است که مرد دارای همسر دائمی باشد.
2- بالغ بودن همسر: بنابراین اگر همسرِ مرد زناکار نابالغ باشد، محصن محسوب نمی شود.
3- نزدیکی با همسر از طریق قُبُل: از دیگر شروط تحقق احصان مرد آن است که قبلا حداقل یک مرتبه از طریق قُبُل با همسر خود جماع کرده باشد. بنابراین چنانچه فقط از طریق دُبُر جماع نموده باشد و یا صرفاً با همسر خود تقبیل و مضاجعه کرده باشد، محصن محسوب نمی شود.
4- جماع با همسر بالغ خود حداقل یک بار در حالی که مرد عاقل و بالغ باشد: با توجه به این شرط لازم است که حداقل یک مرتبه میان زوجین جماع صورت گرفته باشد؛ در حالی که مرد عاقل و بالغ بوده و زن هم بالغ بوده باشد.
5- امکان چماع با همسر از طریق قُبُل در هر وقت و زمان: پنجمین شرط از شرایط تحقق احصان، آن است که مرد هر زمان که اراده کند امکان جماع با همسر خود را از طریق قُبُل را داشته باشد. بنابراین چنانچه به هر دلیل مرد این امکان را نداشته باشد، محصن محسوب نشده و مشمول حد رجم نخواهد شد.
همچنین لازم به ذکر است که از شرایط احصان زن این است که در حالی که عاقل و بالغ بوده، حداقل یک بار با همسر بالغ خود نزدیکی کرده باشد، ولی نیازی به عاقل بودن مرد نیست.
موارد خروج از احصان
احصان چیست؟ – ماده 227 قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: «اموری از قبیل مسافرت، حبس، حیض، نفاس، بیماری مانع از مقاربت یا بیماریی که موجب خطر برای طرف مقابل می گردد مانند ایدز و سفلیس، زوجین را از احصان خارج می کند».
احصان چیست؟
