احکام تکلیفی و وضعی

 احکام شرعی فرعی به دو قسم تکلیفی ووضعی تقسیم می‌شوند.
 
حکم تکلیفی:
  هر عملی که شخص مکلف انجام می دهد از نظر شرعی یکی از    عنوان‌های پنج‌گانه ذیل را دارد:

۱) واجب ( آنچه باید انجام دهد)
۲) مستحب (آنچه بهتر است انجام دهد)
۳) مباح (آنچه انجام دادن وترک آن فرقی ندارد)
۴) مکروه (آنچه بهتر است انجام ندهد)
۵) حرام (آنچه نباید انجام دهد)
    هر یک از این عنوان‌ها حکم تکلیفی ‌نامیده می­شود. حکم تکلیفی می­تواند در مورد واحدی برای دو نفر یکسان یا متفاوت باشد مثل نمازهای پنج‌گانه روزانه که برای همه مکلفین اعم از سالم و مریض، جوان و پیر حکم یکسانی دارد امّا تکلیفی مثل روزه ماه رمضان برای مکلف مریضی که روزه گرفتن برای او ضرر دارد حرام در عین حال برای مکلفی که سالم است واجب می باشد.
 
حکم وضعی:
  غیر از احکام تکلیفی بقیه احکام را احکام وضعی می‌نامند مانند: طهارت ونجاست، صحت و بطلان ، مالکیّت، زوجیت و…
    حکم وضعی به‌ علت اینکه غالباً موضوع و زمینه برای حکم تکلیفی می‌باشد به این اسم نامیده شده است به عنوان مثال مردی که قصد ازدواج با زنی را دارد آن زن نباید با مرد دیگری پیوند زوجیت داشته باشد در غیر این صورت ازدواج جدید صحیح نخواهد بود وهر گونه زندگی وارتباط زناشویی برای آن دو  حرام است.در این مثال زوجیت  حکم وضعی است که زمینه تحقق یافتن حکم تکلیفی حرمت می‌باشد.
 
منبع:
 مشکینی، علی؛ اصطلاحات اصول