وظایف مستاجر در برابر موجر – به موجب ماده ۴۶۶ قانون مدنی: «اجاره عقدی است که به موجب آن مستاجر مالک منافع عین مستاجره می شود. اجاره دهنده را موجر و اجاره کننده را مستاجر و مورد اجاره را عین مستاجره گویند». تعریف مذکور در این ماده ناقص می باشد، زیرا با توجه به آنکه اجاره عقدی است تملیکی و معوض، فقط به مالکیت مستاجر در جهت منافع عین مستاجره اشاره دارد، حال آنکه مالک (موجر) نیز در هر ماه یا در هر سال مالک اجاره بها می گردد. بنابراین می توان گفت که: «اجاره عبارت است از تملیک منفعت به عوض معلوم». این تعریف تمایز اساسی میان عقد اجاره با بیع را نشان می دهد، زیرا بر اساس ماده ۳۳۸ قانون مدنی: «بیع عبارتست از تملیک عین به عوض معلوم». با توجه به این مواد باید گفت که در بیع عین به ملکیت مشتری در می آید که توام با منفعت است و در اجاره منفعت به مستاجر تملیک می گردد و عین در ملکیت موجر (مالک) باقی می ماند.
بیشتر بخوانید:
مستاجر چه وظایفی در مقابل موجر دارد؟
1- مستاجر مکلف است مال الاجاره معین را در اقساط و مواعدی که برای تادیه آن در نظر گرفته شده به مالک تسلیم کند و در صورتی که موعدی برای پرداخت مال الاجاره معین نشده باشد باید آن را نقدا به موجر بپردازد. اقساط مال الاجاره که به علت عدم انقضای مدت یعنی به علت نرسیدن موعد هنوز بر ذمه مستاجر استقرار پیدا نکرده با فوت مستاجر حال نمی شود.
2- مستاجر باید در استعمال عین مستاجره رعایت متعارف را بنماید یعنی در آن تعدی و تفریط نکند؛ در غیر اینصورت در برابر مالک مسول خواهد بود. ید مستاجر نسبت به عین مستاجره امانی است ، مگر آنکه در آن تعدی و تفریط نماید؛ بنابراین هرگاه عین مستاجره بدون تعدی و تفریط در ید مستاجر ناقص یا تلف شود مستاجر در برابر مالک ضامن نیست، ولی در صورت تعدی و تفریط مسول خواهد بود هرچند که تلف و نقص مستند به عمل مستاجر نباشد.
3- مستاجر باید عین مستاجره را برای همان مصرفی که در اجاره مقرر شده به کار برد؛ در غیر این صورت ضامن خواهد بود. در صورتی که طرز مصرف عین مستاجره مشخص نشده باشد مستاجر باید از آن، آن طور که عرف اقتضاء می کند استفاده کند و در خارج از آن عمل او ضمان آور خواهد بود.
4- به موجب ماده 502 قانون مدنی اگر مستاجر بدون اذن موجر در عین مستاجره تعمیراتی انجام دهد، هزینه آن را نمی تواند از موجر مطالبه کند مگر آنکه ضمن عقد اجاره این امر مورد توافق قرار گیرد.
5- در صورتی که در مدت اجاره ، انجام تعمیراتی در عین مستاجره ضروری باشد به طوری که تاخیر آن سبب ضرر موجر باشد مستاجر نمی تواند موجر را از انجام تعمیرات مزبور منع کند، هرچند که انجام تعمیرات امکان استفاده از عین مستاجره را جزئا یا کلا از مستاجر سلب نماید ولی در صورت اخیر مستاجر حق فسخ عقد اجاره را دارد.
6- ماده 506 قانون مدنی مقرر می دارد: در اجاره عقار آفت زراعت از هر قبیل که باشد بر عهده مستاجر است ، مگر اینکه خلاف آن در عقد اجاره شرط شده باشد.
