شرکت با مسئولیت محدود چیست و چگونه تشکیل می شود؟ عنوان شرکت با مسئولیت محدود برای نخستین بار در قانون تجارت 1311 پدیدار شد. این شرکت در شمار شرکت های سرمایه محسوب می گردد. چرا که ویژگی های اصلی این شرکت، همان خصوصیات محوری شرکت سرمایه است. با این حال برخی اوصاف شرکت مزبور اگر نه به طور کامل بلکه تا اندازه ای به شرکت های اشخاص نزدیک است.
شرکت های سرمایه، یعنی شرکت های سهامی و شرکت های با مسئولیت محدود. شرکت های اشخاص نیز به شرکت های تضامنی، نسبی و مختلط گفته می شود.
مطابق ماده 94 قانون تجارت مصوب 1311: «شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هریک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است».
اصل محدود بودن مسئولیت شرکا به میزان سرمایه خود، یکی از اصول بنیادین شرکت های سرمایه به شمار می رود. تقسیم سرمایه به سهام در شرکت سهامی و تجزیه آن به سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود اثری در میزان و نوع مسئولیت شرکای دو شرکت ندارد. چرا که مسئولیت شرکا در هر دو شرکت یاد شده بر اساس مبلغ سرمایه ای است که در شرکت گذارده اند.
محدودیت در واگذاری سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
قانون تجارت در حکمی که امکان توافق خلاف آن از سوی شرکا یا پیش بینی مقرره ای مغایر در اساسنامه تجویز نگردیده، واگذاری سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود را با رعایت دو شرط امکان پذیر دانسته است. شرط اول عبارت از لزوم تنظیم سند رسمی است. به موجب ماده 103 قانون تجارت مصوب 1311: «انتقال سهم الشرکه به عمل نخواهد آمد مگر به موجب سند رسمی».
علاوه بر لزوم رعایت شرط انتقال سهم الشرکه به موجب سند رسمی، رضایت دارندگان اکثریت معینی از سهم الشرکه به همراه اکثریت عددی ایشان نیز باید به دست آید. مطابق بخش اخیر ماده 102 قانون مذکور: «… سهم الشرکه را نمی توان منتقل به غیر نمود مگر با رضایت عده ای از شرکا که لااقل سه ربع سرمایه متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشد».
بیشتر بخوانید:
سوال 1: آیا عبارت «نمی توان به غیر منتقل نمود» ناظر به غیر شرکای شرکت است یا هر شخصی به جز شریک واگذارنده را در بر می گیرد؟
در پاسخ به این سوال دو دیدگاه وجود دارد؛ برخی قائل هستند که واژه «غیر» اعم از شرکا و اشخاص خارج محسوب می گردد، ولی اکثریت حقوقدانان قائل بر این نظر هستند که چون مقررات مذکور در ماده 102 قانون تجارت مخصوص انتقال به غیر است، انتقال سهم الشرکه بین شرکا محتاج به تشریفات بالا نیست و آزاد و بلااشکال می باشد.
سوال 2: در صورتی که یکی از شرکا سهم الشرکه خود را بدون رضایت اکثریت شرکا به شخص سومی واگذار نماید، وضعیت انتقال گیرنده در شرکت چگونه خواهد بود؟
در پاسخ باید گفت اگر چه قانون تجارت به روشنی ضمانت اجرای حکم ممنوعیت یاد شده را بیان نداشته، لکن مطابق قواعد حقوقی پیامد زیر پا نهادن این حکم باید بی اعتباری عمل حقوقی در معنای عدم نفوذ آن باشد. چرا که رضایت مذکور در ماده 102 حقی است که منحصراً از آنِ شرکای شرکت بوده و ابراز آن پیش و یا پس از انجام معامله به شکل تنفیذ اثر یکسان دارد. در نتیجه با تنفیذ معامله کلیه آثار یک عمل حقوقی صحیح بر آن بار خواهد گردید. شرکت با مسئولیت محدود چیست
شرایط تشکیل شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود چیست – تشکیل شرکت با مسئولیت محدود همانند تاسیس هر شرکت تجاری دیگر عمل حقوقی متضمن قبول مسئولیت از جانب شرکا بوده و در نتیجه علاوه بر شرایط ماهوی حاکم بر کلیه اعمال حقوقی، برخی شرایط ماهوی مقرر در قانون تجارت را نیز باید دارا باشد. افزون بر شرایط ماهوی، الزامات معینی به رعایت امور شکلی در رابطه با تشکیل شرکت مزبور در قانون تجارت پیش بینی شده است.
شرایط صحت انجام معاملات
شرط صحت اعمال حقوقی مهمترین شرایط ماهوی بوده و در کلیه معاملات باید رعایت گردند. شرایط مزبور در ماده 190 قانون مدنی ناظر به شخص انجام دهنده عمل حقوقی و نیز خود عمل حقوقی انعکاس یافته است.
سوال: آیا می توان اشخاص محجور را به عنوان شریک در شرکت با مسئولیت محدود پذیرفت؟ در پاسخ باید گفت که با توجه به آنکه سرپرستان محجور به عنوان ولی و قیم از طرف محجور مبادرت به انجام اعمال حقوقی می نمایند و شخص محجور هیچ گونه دخالتی در تصمیمات تعهدآور ندارد، لذا به نظر می رسد مشارکت به عنوان شریک شرکت تجاری از این نوع توسط ولی و قیم، البته با رعایت مصلحت ایشان همانند انجام معامله برای محجور توسط سرپرست باید معتبر باشد. بنابراین باید گفت که محجور می تواند به واسطه سرپرست خود به عنوان شریک به عضویت شرکت با مسئولیت محدود در آید.
وجود حداقل دو شریک
قانونگذار در تعریف شرکت با مسئولیت محدود به نحو منعکس در ماده 94 قانون تجارت، نخستین وصف این شرکت را مشارکت «دو یا چند نفر» دانسته است که به معنای لزوم وجود حداقل دو شریک است. لازم به ذکر است که امروزه در نظام حقوقی ایران وجود شرکت تجاری با یک شریک متصور نیست.
لزوم پرداخت و تسلیم کل سرمایه
ماده 96 قانون تجارت مقرر می دارد: «شرکت با مسئولیت محدود وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد».
لزوم وجود شرکتنامه و اساسنامه
از جمله الزاماتی که در تشکیل شرکت با مسئولیت محدود باید رعایت گردد، تنظیم شرکتنامه و اساسنامه است. اگرچه در قانون تجارت از الزامی بودن تنظیم شرکتنامه سخنی به میان نیامده لکن در این رابطه اتفاق نظر وجود دارد. مبنای این دیدگاه علاوه بر حکم منعکس در ماده 97 قانون تجارت به اینکه «در شرکتنامه باید صراحتاً قید شده باشد که سهم الشرکه های غیرنقدی هرکدام به چه میزان تقویم شده است»، تصریح بند 2 ماده 3 نظام نامه قانون تجارت به ضرورت وجود شرکتنامه جهت تاسیس آن است.
