سفته چیست و چگونه تنظیم می شود؟

سفته چیست و چگونه تنظیم می شود؟ ظهور سفته در ایران به زمان تدوین قانون تجارت مصوب 1311 باز می گردد و امروزه در کشورما از این سند بیش از برات استفاده می شود. از سفته می توان به عنوان وسیله پرداخت در معاملات غیرنقدی استفاده کرد. برای مثال فروشنده ای که کالایی به خریدار می فروشد و برای پرداخت ثمن آن به خریدار مهلتی می دهد، در قبال تسلیم کالا از او سفته مطالبه می کند.

قانون تجارت ایران مواد 307 و 308 خود را به بیان شکل و مندرجات سفته اختصاص داده است. ماده 309 قانون مذکور نیز قاعده ای کلی را بیان می کند که به موجب آن، مقررات راجع به برات در مورد سفته نیز لازم الرعایه است.

شکل سفته

سفته نیز مانند برات باید به صورتی تنظیم شود که قانون تجارت مقرر کرده است والا دارنده آن نمی تواند از مقررات مربوط به آن در قانون تجارت استفاده کند.

بیشتر بخوانید:

برات چیست و چگونه صادر می شود؟

مندرجات سفته

به موجب ماده 308 قانون تجارت: «فَته طلب علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:

1) مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف؛

2) گیرنده وجه؛

3) تاریخ پرداخت».

امضا یا مهر صادر کننده

سفته بدون امضا یا مهر نه تنها مشمول مقررات اسناد تجاری نمی شود، از نظر مدنی نیز قابل استناد نیست.

تاریخ صدور

ماده 308 قانون تجارت فقط قید تاریخ را ضروری دانسته و به این نکته که آیا تاریخ باید با تمام حروف نوشته شود یا خیر اشاره ای نکرده است. با این حال اگرچه لازم نیست که تاریخ تحریر سفته به تمام حروف نوشته شود، قید روز و ماه و سال تاریخ سفته ضروری است والا سفته اعتبار ندارد.

مبلغ سفته

بند 1 ماده 308 قانون مذکور تعیین مبلغ سفته را با تمام حروف ضروری دانسته است؛ اما عدم رعایت این امر سفته را از اعتبار نمی اندازد.

نام گیرنده وجه

ماده 307 قانون تجارت مقرر می دارد: «فته طلب سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص، کارسازی نماید». پس در سفته همانند برات گیرنده وجه شخصی است که سفته در وجه یا به حواله کرد او صادر می شود و نوشتن نام و مشخصات او تابع قواعد برات است؛ اما بر خلاف برات، در سفته می توان نام کسی که سفته به نفع او صادر می شود را ذکر نکرد و سفته را در وجه حامل صادر کرد.

تاریخ پرداخت

مطابق بند 3 ماده 308 ذکر تاریخ پرداخت در سفته ضروری است. از آنجا که این ماده نکته دیگری در مورد تاریخ سفته ذکر نکرده است مقررات راجع به تاریخ برات، با توجه به شباهت آن با سفته در مورد سفته نیز لازم الرعایه است. بنابراین سفته نیز می تواند به وعده معین باشد یا به رویت و عندالمطالبه.

ضمانت اجرای عدم قید مندرجات قانونی سفته

قانونگذار ما به ضمانت اجرای عدم ذکر مندرجات در ماده 308 اشاره نکرده است. با این حال همانطور که اکثر اساتید حقوق تجارت نیز بیان نموده اند، اگر یکی از مندرجات مذکور در ماده 308 قانون تجارت رعایت نشود، نوشته مزبور مشمول مزایای سفته نمی شود؛ سفته فقط در صورتی مشمول مزایای مذکور در قانون تجارت خواهد بود که موافق مقررات این قانون تنظیم شده باشد.

اجرای مقررات برات در مورد سفته

 سفته چیست و چگونه تنظیم می شود؟ – به موجب ماده 309 قانون تجارت: «تمام مقررات راجع به بروات تجارتی در مورد سفته نیز لازم الرعایه است». اما سفته و برات یک تفاوت عمده دارند و آن این است که در برات سه نفر (برات کش، محال علیه، دارنده) نقش دارند، در حالی که در سفته فقط دو نفر (متعهد و دارنده) دارای نقش هستند. بنابراین نظریات راجع به برات در مورد براتگیر و برات کش، در سفته مصداق ندارد؛ نه قبولی وجود دارد و نه محل.