غایب مفقودالاثر و تمام احکام و شرایط آن
غایب مفقودالاثر – طبق ماده ۱۰۱۱ قانون مدنی: «غایب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد». در خصوص صدور حکم موت فرضی ماده ۱۰۱۹ قانون مذکور بیان می دارد که: «حکم موت فرضی غایب در موردی صادر می شود که از تاریخ آخرین خبری که از حیات او رسیده است مدتی گذشته باشد که عادتاً چنین شخصی زنده نمی ماند». قانونگذار در بحث صدور حکم موت فرضی به این قاعده کلی اکتفا نکرده، بلکه طبق مواد ۱۰۲۰، ۱۰۲۱ و ۱۰۲۲ قانون مدنی در موارد مختلفی مدتی را که غایب بعد از انقضای آن عادتاً زنده فرض نمی شود را معین کرده و به اصطلاح حقوقی پاره ای امارات قانونی برای زنده نبودن شخص غایب بر حسب عادت به دست داده است.
تعیین امین برای غایب مفقودالاثر
به موجب ماده ۱۰۱۲ قانون مدنی: «اگر غایب مفقودالاثر برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانوناً حق تصدی امور را داشته باشد، محکمه برای اداره اموال او یک نفر امین معین می کند. تقاضای امین فقط از طرف مدعلی العموم و اشخاص ذی نفع در این امر قبول می شود». دادگاه صالح برای رسیدگی تعیین امین، دادگاه عمومی آخرین اقامتگاه یا سکونت غایب است. لازم به ذکر است اشخاص ذی نفع را ماده ۱۳۰ قانون امور حسبی از قبیل وراث و بستانکار می داند و اشخاص واجب النفقه را نیز می توان از این گروه شمرد.
بیشتر بخوانید:
در خصوص گرفتن تضمین از امین ماده ۱۰۱۳ همین قانون مقرر می دارد: «محکمه می تواند از امینی که معین می کند تقاضای تضمین یا تضمینات دیگر نماید». با این حال اگر یکی از وراث غایب تضمینات کافیه بدهد، دادگاه نمی تواند امین دیگری معین نماید و وارث مزبور به این سمت معین خواهد شد (ماده ۱۰۱۴). قابل ذکر است که به موجب ماده ۱۰۱۵ قانون مذکور وظایف و مسئولیت های امین غایب مفقودالاثر همان وظایف و مسئولیت هایی است که در قانون مدنی و قانون امور حسبی برای قیم مقرر شده است.
تصرف موقت وارثان در دارایی غایب مفقودالاثر
وراث غایب مفقودالاثر می توانند قبل از صدور حکم موت فرضی او نیز از محکمه تقاضا نمایند که دارایی او را به تصرف آنها بدهد، مشروط بر اینکه اولاً غایب مزبور کسی را برای اداره کردن اموال خود معین نکرده باشد و ثانیاً دو سال تمام از آخرین خبر غایب گذشته باشد، بدون اینکه حیات یا ممات او معلوم باشد (ماده ۱۰۲۵ قانون مدنی). در این صورت وراث باید ضامن و یا تضمینات کافیه دیگر بدهند تا در صورت مراجعت غایب و یا در صورتی که اشخاص ثالث حقی بر اموال او داشته باشند از عهده اموال و یا حق اشخاص ثالث بر آیند؛ تضمینات مزبور تا موقع صدور حکم موت فرضی غایب باقی خواهد بود (ماده ۱۰۲۶).
چه موقع اموال غایب بین ورثه وی تقسیم می شود؟
هرگاه هم فوت و هم تاریخ فوت غایب مفقودالاثر مسلم شود، اموال او بین وراث موجود حین الموت تقسیم می گردد، اگرچه یک یا چند نفر آنها از تاریخ فوت غایب به بعد فوت کرده باشند (۱۰۱۶ قانون مدنی). با این حال بعد از صدور حکم فوت فرضی نیز اگر غایب پیدا شود، کسانی که اموال او را به عنوان وراثت تصرف کرده اند، باید آنچه را که از اعیان و عوض و یا منافع اموال مزبور حین پیدا شدن غایب موجود می باشد مسترد دارند (ماده ۱۰۲۷).
طلاق زوجه غایب مفقودالاثر
به موجب ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی: «هرگاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، زن او می تواند تقاضای طلاق کند. در این صورت با رعایت ماده ۱۰۲۳ حاکم او را طلاق می دهد». همچنین اگر شخص غایب پس از وقوع طلاق و قبل از انقضای مدت عده مراجعت نماید، نسبت به طلاق حق رجوع دارد ولی بعد از انقضای مدت مزبور حق رجوع ندارد (ماده ۱۰۳۰).