بیع

در این نوشته شما با مفهوم بیع ، معاوضه و شرایط بیع آشنا می شوید .

تایپ: احسان نصوحی

تذکر : استفاده از مطالب فقط با ذکر منبع www.lawgostar.com مجاز می باشد و در غیر اینصورت شرعا و قانونا حرام می باشد .

بیع

تعریف

مطابق ماده 338 ق . م : (( بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم )) .

تنها تفاوتی که بین بیع و معاوضه از حیث مورد وجود دارد عین بودن مبیع در عقد بیع بر خلاف معاوضه است .

معاوضه : عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مالی می دهد به عوض مال دیگر که از طرف دیگر اخذ می کند . بدون ملاحظه اینکه یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن باشد .

شرایط بیع

الف ) ایجاب و قبول

برای صحت عقد بیع باید شرایطی موجود باشد که در صورت فقدان برخی از این شرایط ، عقد باطل و با فقدان برخی دیگر عقد غیرنافذ می شود .

مانند عقود دیگر ، الفاظ ایجاب و قبول باید در معنی بیع ، صریح باشد .

ماده 344 ق . م : (( اگر در عقد بیع شرطی ذکر نشده یا برای تسلیم مبیع یا تادیه قیمت موعدی معین نگشته باشد بیع قطعی و ثمن حال محسوب است ؛ مگر اینکه بر حسب عرف و عادت محل یا عرف و عادت تجارت در معاملات تجارتی وجود شرط یا موعدی معهود باشد ؛ اگرچه در قرارداد بیع ذکری نشده باشد )) .

بیع فضولی

مطابق ماده 352 ق . م. بیع فضولی نافذ نیست و دارای هیچ اثری نمی باشد ، مگر پس از تنفیذ آن از جانب مالک .

ب ) اهلیت طرفین

طرفین معامله در هر عقدی باید دارای اهلیت باشند . در عقد بیع نیز ، بر طبق ماده 345 ق . م. ، هریک از بایع و مشتری علاوه بر اهلیت قانونی برای معمله ، باید دارای اهلیت تصرف نیز در مبیع یا ثمن باشند .

ج ) مورد معامله

وجود مورد و موضوع معامله نیز برای صحت عقد ضروری است و عقد بیع بی موضوع باطل است . مورد معامله باید دارای شرایطی باشد که ذیلا ذکر می شود :

1- مبیع باید عین باشد .

2- مالیت داشته باشد ، یعنی دارای ارزش اقتصادی باشد .

3- خرید و فروش آن قانونا ممنوع نباشد . بنابراین بیع مال موقوفه ، قانونا صحیح نیست ، مگر در موارد محدود و استثنایی .

4- منفعت عقلایی داشته باشد .

5- مقدورالتسلیم باشد .

6- موجود باشد . در صورتی که مورد معامله عین معین خارجی یا کلی در معین باشد ، لازم است که هنگام معامله ، وجود داشته باشد و الا عقد بیع ، باطل خواهد بود . بنابراین هرگاه معماری ، یک باب خانه را که در زمین شخصی بعدا ساخته خواهد سد ، هم اکنون به دیگری بفروشد معامله باطل خواهد بود زیرا مورد معامله عین معینی است که هنوز به وجود نیامده ، ولی هرگاه مورد معامله کلی مافی الذمه باشد و در هنگام عقد ، جنس آن کلی ، موجود نباشد ولی زمان تسلیم مورد معامله ، بوجود آید عقد بیع صحیح خواهد بود ، مانند آن که شخصی ده تن برنج از محصول آینده ، هرچند هنگام عقد موجود نیست ولی چون به صورت کلی فی الذمه معامله شده و هنگام تسلیم مبیع به وجود خواهد آمد ، عقد ، صحیح است .

7- مورد معامله باید معین باشد .

8- معلوم باشد . اموری که لازم است در مبیع معلوم باشد سه چیز است : مقدار ، جنس ، وصف . در صورتی که ابهامی در مبیع وجود داشته باشد ، معامله باطل خواهد بود .

——————–

منابع :

شهید مهدی ؛ حقوق مدنی ، عقود معین1

قانون مدنی

لنگرودی جعفر ؛ ترمینولوژی حقوق